Wodzisław Śląski /
śląskie
Rewitalizacja Pałacu Dietrichsteinów w Wodzisławiu Śląskim
0
Głosów
Inwestor
Miasto Wodzisław Śląski
Wykonawca
INTRAVI Sp. z o.o. Sp. K. Bielsko-Biała
Projektant
Abakus Pracownia projektowo-urbanistyczno-konserwatorska Chorzów
Pałac Dietrichsteinów to jedna z najstarszych, klasycystycznych budowli w Polsce. Dziś znajduje się w nim Muzeum w Wodzisławiu Śląskim. To w tym miejscu można zobaczyć wystawy dotyczące historii ziemi wodzisławskiej i miasta, sale wystaw czasowych oraz wystawę interaktywną SOWA, czyli Strefę Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności. W obiekcie znajdują się również przestrzenie do organizacji spotkań, wydarzeń i koncertów.
Historia Pałacu Dietrichsteinów
Pierwotną siedzibą właścicieli Wodzisławia było wzgórze znajdujące się obecnie na terenie Parku Miejskiego, około 40 metrów na południe od Pałacu. Odkryte w trakcie badań archeologicznych pozostałości architektury wskazują na istnienie w tym miejscu siedziby w formie wieży na kopcu. Miała ona charakter mieszkalno-obronny. Jej ściany wzniesione były z drewna oblicowanego gliną, a w późniejszym okresie wymurowano zamek z cegieł.
Decyzję o budowie pałacu podjął Guidobald von Dietrichstein ponieważ dotychczasowy zamek wodzisławskim był w bardzo złym stanie, a być może nawet w ruinie. Guidobald postanowił zbudować bardziej reprezentacyjną siedzibę dla siebie i swojej młodej małżonki Marii Gabrieli Henckel von Donnersmarck. Architektem, który najprawdopodobniej podjął się tego zadania, był Franciszek Anton Grimm (1710-1782), utalentowany twórca związany ściśle z rodziną Dietrichsteinów.
Niestety, Maria Gabriela nie doczekała końca budowy pałacu, umarła bowiem w 1747 roku. Po jej śmierci Guidobald wyjechał na Morawy. Tam ożenił się ponownie z Marią Anną Rottal i małżonkowie powrócili w 1749 roku do Wodzisławia. W Pałacu przyszli na świat ich synowie Franciszek i Józef, jednak obaj zmarli w dzieciństwie. W 1755 roku Guidobald wraz z rodziną wyprowadził się na Morawy do Napajedli. Tam Maria Anna zmarła, a Guidobald ożenił się po raz trzeci z dużo młodszą od siebie Marią Józefą Schrattenbach, ale również z tego związku nie doczekał się potomstwa. Małżonkowie mieszkali na stałe w Napajedli, tam też Guidobald Joseph umiera w Brnie 29 lutego 1772 roku. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.
Dobra wodzisławskie przypadły w udziale Marii Józefie, która sprzedała je 7 czerwca 1774 roku Zofii Karolinie von Dyhm. Kolejni właściciele posiadali pałac jeszcze przez 122 lata. Ostatnim prywatnym właścicielem był górnośląski przemysłowiec Fritz Friedlaender Fuld (1858-1917).
Pałac w XX wieku
W 1906 r. w Pałacu Dietrichsteinów został zakupiony przez ówczesne władze miasta i utworzono w nim siedzibę władz miejskich. Wraz z wkroczeniem wojsk niemieckich na teren Wodzisławia obiekt został przejęty przez nowe władze, ale nie zmienił swych dotychczasowych funkcji. Nadal był siedzibą władz miejskich. W ramach nowo powołanej administracji Niemcy przystąpili do generalnego remontu budynku i jego otoczenia.
W marcu 1945 roku pałac, tak jak i większość wodzisławskich budynków, został zniszczony. Bombardowania uszkodziły dach i pierwsze piętro. Jednak już rok później miejskie urzędy wróciły do odremontowanego pałacu. Był tu ratusz oraz różne inne urzędy, między innymi Komitet Powiatowy PZPR, PZU, ORMO PZGS.
W 1971 r. w budynku powstało muzeum miejskie, a reprezentacyjne sale na piętrze stały się własnością Urzędu Stanu Cywilnego.
W 2018 r. rozpoczęła się gruntowna modernizacja wodzisławskiej, klasycystycznej perły architektury. Prace były możliwe dzięki zdobytemu przez miasto dofinansowaniu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020. Rewitalizacja zakończyła się latem 2022 roku. Wówczas Pałac został oddany do użytku.
W modernizację budynku miasto zainwestowało ponad 18,5 mln zł, z czego dotacja unijna pozyskana w 2018 r. to 12 mln zł wraz z środkami krajowymi. Przed ponownym otwarciem planowanym na lipiec, udało się zwiększyć kwotę dofinansowania o niemal 4 mln zł. Pełna kwota wynosi obecnie 15 116 565, 83 zł w tym 13 525 348, 38 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i 1 591 217, 46 zł z budżetu państwa.
Prace
W ramach projektu zostały przeprowadzone prace konserwatorskie, restauratorskie i adaptacyjne obiektu. Działania te przyczyniły się do realizacji celu głównego projektu, jakim było zwiększenie atrakcyjności pałacu i znajdującego się w nim Muzeum, a poprzez to również do zwiększenia atrakcyjności Wodzisławia Śląskiego.
Przedmiotem inwestycji był remont konserwatorski pałacu w zakresie elewacji, przebudowy i rozbudowy dachu - rekonstrukcji dachu łamanego, adaptacji poddasza, budowy szybu windowego, klatek schodowych oraz adaptacji części pomieszczeń na nowe funkcje, takie jak np. sala koncertowa z zapleczem, wraz z przebudową schodów do pałacu oraz budową podjazdów dla niepełnosprawnych.
Główną ideą projektową było odtworzenie przypuszczalnego wyglądu pałacu Dietrichsteinów i nadanie mu bardziej reprezentacyjnej formy poprzez zastosowanie dachu mansardowego z lukarnami. Dach został odtworzony w oparciu o podobne do oryginalnych obiekty i motywy architektoniczne. Zastosowanie dachu mansardowego pozwoliło na pełniejsze wykorzystanie powierzchni poddasza. Projektanci zaplanowali dach mansardowy typu polskiego, z wysokim przełamaniem oraz przełamaniem dolnej połaci. W przełamaniu mansardy można zlokalizować otwory dla wylotów i wlotów systemów wentylacji i klimatyzacji. W dachu, w dolnej części, zaprojektowano lukarny z dachem pulpitowym jednospadowym, a w górnej części wole oka.
Pałac dzisiaj
Parter tego wyjątkowego zabytku jest kondygnacją muzealną, w której znajdują się wystawy stałe. Piętro I, które w przeszłości było częścią administracyjną i udzielano tam ślubów, po modernizacji służy wodzisławianom w innym celu. Obiekt zyskał sale reprezentacyjną i koncertową, w których realizowane są spotkania oraz konferencje, a także koncerty na 100-150 osób oraz sale wystawiennicze z wystawami czasowymi poświęconymi historii ziemi wodzisławskiej. Na kolejnym piętrze znajdują się pomieszczenia administracyjne, Centrum Nauki i Techniki „SOWA” oraz sala multimedialna. Ostatnie piętro służyły pracownikom Muzeum w Wodzisławiu Śląskim jako sale warsztatowe m.in. do prac archeologicznych. Dzięki zastosowaniu bezprogowych drzwi, windy i odpowiednio przystosowanych toalet budynek został również dostosowany do osób niepełnosprawnych. Wstęp do Pałacu Dietrichsteinów jest bezpłatny.
Historia Pałacu Dietrichsteinów
Pierwotną siedzibą właścicieli Wodzisławia było wzgórze znajdujące się obecnie na terenie Parku Miejskiego, około 40 metrów na południe od Pałacu. Odkryte w trakcie badań archeologicznych pozostałości architektury wskazują na istnienie w tym miejscu siedziby w formie wieży na kopcu. Miała ona charakter mieszkalno-obronny. Jej ściany wzniesione były z drewna oblicowanego gliną, a w późniejszym okresie wymurowano zamek z cegieł.
Decyzję o budowie pałacu podjął Guidobald von Dietrichstein ponieważ dotychczasowy zamek wodzisławskim był w bardzo złym stanie, a być może nawet w ruinie. Guidobald postanowił zbudować bardziej reprezentacyjną siedzibę dla siebie i swojej młodej małżonki Marii Gabrieli Henckel von Donnersmarck. Architektem, który najprawdopodobniej podjął się tego zadania, był Franciszek Anton Grimm (1710-1782), utalentowany twórca związany ściśle z rodziną Dietrichsteinów.
Niestety, Maria Gabriela nie doczekała końca budowy pałacu, umarła bowiem w 1747 roku. Po jej śmierci Guidobald wyjechał na Morawy. Tam ożenił się ponownie z Marią Anną Rottal i małżonkowie powrócili w 1749 roku do Wodzisławia. W Pałacu przyszli na świat ich synowie Franciszek i Józef, jednak obaj zmarli w dzieciństwie. W 1755 roku Guidobald wraz z rodziną wyprowadził się na Morawy do Napajedli. Tam Maria Anna zmarła, a Guidobald ożenił się po raz trzeci z dużo młodszą od siebie Marią Józefą Schrattenbach, ale również z tego związku nie doczekał się potomstwa. Małżonkowie mieszkali na stałe w Napajedli, tam też Guidobald Joseph umiera w Brnie 29 lutego 1772 roku. Nie wiadomo, gdzie został pochowany.
Dobra wodzisławskie przypadły w udziale Marii Józefie, która sprzedała je 7 czerwca 1774 roku Zofii Karolinie von Dyhm. Kolejni właściciele posiadali pałac jeszcze przez 122 lata. Ostatnim prywatnym właścicielem był górnośląski przemysłowiec Fritz Friedlaender Fuld (1858-1917).
Pałac w XX wieku
W 1906 r. w Pałacu Dietrichsteinów został zakupiony przez ówczesne władze miasta i utworzono w nim siedzibę władz miejskich. Wraz z wkroczeniem wojsk niemieckich na teren Wodzisławia obiekt został przejęty przez nowe władze, ale nie zmienił swych dotychczasowych funkcji. Nadal był siedzibą władz miejskich. W ramach nowo powołanej administracji Niemcy przystąpili do generalnego remontu budynku i jego otoczenia.
W marcu 1945 roku pałac, tak jak i większość wodzisławskich budynków, został zniszczony. Bombardowania uszkodziły dach i pierwsze piętro. Jednak już rok później miejskie urzędy wróciły do odremontowanego pałacu. Był tu ratusz oraz różne inne urzędy, między innymi Komitet Powiatowy PZPR, PZU, ORMO PZGS.
W 1971 r. w budynku powstało muzeum miejskie, a reprezentacyjne sale na piętrze stały się własnością Urzędu Stanu Cywilnego.
W 2018 r. rozpoczęła się gruntowna modernizacja wodzisławskiej, klasycystycznej perły architektury. Prace były możliwe dzięki zdobytemu przez miasto dofinansowaniu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego 2014-2020. Rewitalizacja zakończyła się latem 2022 roku. Wówczas Pałac został oddany do użytku.
W modernizację budynku miasto zainwestowało ponad 18,5 mln zł, z czego dotacja unijna pozyskana w 2018 r. to 12 mln zł wraz z środkami krajowymi. Przed ponownym otwarciem planowanym na lipiec, udało się zwiększyć kwotę dofinansowania o niemal 4 mln zł. Pełna kwota wynosi obecnie 15 116 565, 83 zł w tym 13 525 348, 38 zł z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i 1 591 217, 46 zł z budżetu państwa.
Prace
W ramach projektu zostały przeprowadzone prace konserwatorskie, restauratorskie i adaptacyjne obiektu. Działania te przyczyniły się do realizacji celu głównego projektu, jakim było zwiększenie atrakcyjności pałacu i znajdującego się w nim Muzeum, a poprzez to również do zwiększenia atrakcyjności Wodzisławia Śląskiego.
Przedmiotem inwestycji był remont konserwatorski pałacu w zakresie elewacji, przebudowy i rozbudowy dachu - rekonstrukcji dachu łamanego, adaptacji poddasza, budowy szybu windowego, klatek schodowych oraz adaptacji części pomieszczeń na nowe funkcje, takie jak np. sala koncertowa z zapleczem, wraz z przebudową schodów do pałacu oraz budową podjazdów dla niepełnosprawnych.
Główną ideą projektową było odtworzenie przypuszczalnego wyglądu pałacu Dietrichsteinów i nadanie mu bardziej reprezentacyjnej formy poprzez zastosowanie dachu mansardowego z lukarnami. Dach został odtworzony w oparciu o podobne do oryginalnych obiekty i motywy architektoniczne. Zastosowanie dachu mansardowego pozwoliło na pełniejsze wykorzystanie powierzchni poddasza. Projektanci zaplanowali dach mansardowy typu polskiego, z wysokim przełamaniem oraz przełamaniem dolnej połaci. W przełamaniu mansardy można zlokalizować otwory dla wylotów i wlotów systemów wentylacji i klimatyzacji. W dachu, w dolnej części, zaprojektowano lukarny z dachem pulpitowym jednospadowym, a w górnej części wole oka.
Pałac dzisiaj
Parter tego wyjątkowego zabytku jest kondygnacją muzealną, w której znajdują się wystawy stałe. Piętro I, które w przeszłości było częścią administracyjną i udzielano tam ślubów, po modernizacji służy wodzisławianom w innym celu. Obiekt zyskał sale reprezentacyjną i koncertową, w których realizowane są spotkania oraz konferencje, a także koncerty na 100-150 osób oraz sale wystawiennicze z wystawami czasowymi poświęconymi historii ziemi wodzisławskiej. Na kolejnym piętrze znajdują się pomieszczenia administracyjne, Centrum Nauki i Techniki „SOWA” oraz sala multimedialna. Ostatnie piętro służyły pracownikom Muzeum w Wodzisławiu Śląskim jako sale warsztatowe m.in. do prac archeologicznych. Dzięki zastosowaniu bezprogowych drzwi, windy i odpowiednio przystosowanych toalet budynek został również dostosowany do osób niepełnosprawnych. Wstęp do Pałacu Dietrichsteinów jest bezpłatny.
50.002316971617, 18.465045690537