Warszawa /
mazowieckie
Park Akcji „Burza” pod Kopcem Powstania Warszawskiego przy ulicy Batyckiej 26 w Warszawie
0
Głosów
Inwestor
Zarząd Zieleni m.st. Warszawy
Wykonawca
Sorted Sp. z o.o. Władysławów
Projektant
Archigrest Sp. z o.o. Warszawa
topoScape Sp. z o.o. Warszawa
Od "zwałki" gruzu do parku pamięci.
Kopiec Czerniakowski, “zwałka”, powstał jako wysypisko gruzu Warszawy zburzonej w czasie II wojny światowej. Użytkowany od końca lat 40. do połowy 60. XX wieku, stopniowo stał się sztucznym wzniesieniem wypiętrzonym na wysokość 35 metrów nad poziom otaczającego, płaskiego i podmokłego terenu. Po zaprzestaniu składowania kopiec stopniowo porósł roślinnością, która z czasem przekształciła się w ruderalny “las”. Kopiec Powstania Warszawskiego jest jednym z kilku sztucznych wzniesień usypanych z gruzów zniszczonej Warszawy. Pierwotnie zlokalizowany na przedmieściach, obecnie sąsiadujący z intensywnie rozwijającą się dzielnicą mieszkaniową.
Kopiec to obszar trzykrotnie odzyskany. Po pierwsze - symbolicznie. W 1994 roku ppłk. Eugeniusz Ajewski „Kotwa”, powstaniec, a po wojnie architekt Biura Odbudowy Stolicy, dostrzegł znaczeniowy potencjał czerniakowskiej “zwałki”. Wraz ze środowiskiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, doprowadził do wzniesienia na szczycie wzgórza pomnika oraz jego późniejszego przemianowania na Kopiec Powstania Warszawskiego. Ta skromna, oddolna inicjatywa wyprzedzająca oficjalną państwową narrację, uczyniła ze szczytu Kopca miejsce corocznych obchodów rocznicowych. Pozostała część terenu miała w zamyśle Ajewskiego służyć rekreacji. Celem konkursu w 2019 roku było z jednej strony znalezienie formy zagospodarowania adekwatnej do rangi miejsca, a z drugiej - stworzenie dostępnego terenu rekreacji i kontaktu z miejską przyrodą dla mieszkańców nowych osiedli powstających wokół.
Obszar Kopca to teren zdegradowany, brownfield, nieużytek odzyskany przez Czwartą Przyrodę. Punktem wyjścia dla projektu była obserwacja procesów przyrodniczych zainicjowanych przez gatunki pionierskie i inwazyjne, a następnie dalsze ich modelowanie w celu zwiększenia bioróżnorodności. Prowadzi to do zmiany paradygmatu estetyzacji miejskiej przyrody na rzecz eksponowania jej autentyczności. Przyjęta strategia przyrodnicza polega m. in. na 1) wspieraniu naturalnego procesu sukcesji, 2) podniesieniu bioróżnorodności poprzez nowe nasadzenia, 3) wspieranie procesu glebotwórczego przez zatrzymanie materii organicznej i spływu powierzchniowego wody, 4) mikroretencja (drewniane rynsztoki, zielone dreny faszynowe), 5) budowanie nisz ekologicznych dla drobnych zwierząt, 6) bioreceptywny gruzobeton. Na polach gruzowych została wysiana łąka porastająca w 1945 gruzy Warszawy, której skład gatunkowy znamy dzięki historycznej pionierskich publikacji Romana Kobendzy.
Gruz w powojennej Warszawie był problemem, ale też zasobem - surowcem do produkcji pustaków gruzobetonowych, z których wzniesiono duże połacie miasta. Warszawa stała się prekursorem gospodarki cyrkularnej; chcieliśmy nawiązać do tego dziedzictwa. Podczas budowy parku wdrożyliśmy kilka strategii odzyskiwania gruzu wydobywanego w trakcie prac ziemnych, który, zgodnie z decyzją konserwatora, w całości pozostał na miejscu. Najważniejszą z nich jest autorska technologia produkcji współczesnego gruzobetonu, z którego zbudowane są ściany oporowe wąwozów i strefy cokołowej kopca. Ta lokalna antropogeniczna skała, warszawski urbanit, z czasem porośnie mchem i zostanie w części wchłonięta przez przyrodę. Teraz możemy dostrzec w niej okruchy dawnego miasta: cegły, kafle piecowe, tralki. Luźny gruz wypełnia gabiony w Lapidarium - labiryncie “ruin”, a większe jego bryły zostały opisane i wyeksponowane na terenie parku oraz w monumentalnej Alei Godziny “W” prowadzącej na szczyt wzniesienia.
Rewitalizację terenu Kopca Powstania Warszawskiego zrealizowano po zwycięstwie w konkursie zorganizowanym przez Zarząd Zieleni w imieniu Miasta Stołecznego Warszawa w 2019r. Obejmowała stworzenie nowego, dostępnego i reprezentacyjnego placu na szczycie pod pomnikiem PW, utworzenie terenów zieleni o symbolice historycznej oraz funkcjach sportowo-rekreacyjnych na terenie Parku pod Kopcem i wyeksponowanie wartości czwartej natury dla miejskiego ekosystemu. Projektanci największy nacisk kładli na ukazanie wielowątkowego projektu odzyskiwania (recyklingu) zdegradowanej przestrzeni dawnego wysypiska, czerpiącego zarówno ze zjawisk naturalnej sukcesji ekologicznej, idei recyclingu jak i komemoratywnej narracji przestrzennej. Studium przypadku ukazuje metodę projektowania site specific, nakierowaną na wieloletni proces syntezy działań człowieka i natury.
Jeden park - trzy krajobrazy.
Antropogeniczny krajobraz Parku jest podzielony na trzy obszary ze zróżnicowaną rzeźbą terenu, odkryte i wzmocnione poprzez nadanie im różnych funkcji:
1. Kopiec Powstania Warszawskiego - wzgórze o stromych zboczach i bujnej roślinności składającej się z gatunków pionierskich i inwazyjnych. Kopiec jest miejscem pamięci o Powstaniu, zniszczeniach Warszawy i jej odbudowie.
2. Tarasowy taras - płaski, głównie nienaruszony obszar wyniesiony od 4 do 7 m ponad poziom otoczenia. Taras przekształcony jest w Gimnazjon - publiczną przestrzeń umożliwiającą uprawianie sportów, oglądanie atletów, śledzenie rozgrywek, spędzanie czasu wśród ludzi o różnych zainteresowaniach, różnej sprawności (i niepełnosprawności) i w każdym wieku.
3.Dolina Wisły - stosunkowo najmniej przekształcony fragment parku, dawniej rolniczy, przeznaczony pod funkcje rekreacyjne i ekologiczne (w tym retencja i oczyszczanie wody). Część tego terenu zajmować będzie zrekonstruowane starorzecze - dawne koryto rzeki Wisły.
Zarządzanie krajobrazem.
Natura Kopca tworzy wrażenie gęstej dżungli w środku intensywnie rozwijającego się miasta. Jednakże, w porównaniu do innych parków w Warszawie, jest to obszar znacznie mniejszej bioróżnorodności gatunkowej. Przygotowaliśmy oddzielne programy zarządzania krajobrazem dla poszczególnych części Parku, co z biegiem lat doprowadzi do stopniowej rekonstrukcji drzewostanu w kierunku siedlisk typowych dla dolin rzecznych i łąk podmokłych.
Przestrzeń publiczna.
Droga na szczyt Kopca rozpoczyna się od placu wejściowego, umożliwiającego zarówno spotkania rocznicowe jak i wydarzenia sportowe. Plac ograniczają od strony wzniesienia ściany oporowe wykonane z mieszanki gruzu wydobytego podczas prac na miejscu, symbolizujące przekrój geologiczny Kopca usypanego przez lata z gruzów z całego miasta. Ich bioreceptywna formuła i pokrycie specjalnie opracowaną mieszkanką pozwoli na częściowe pokrycie gruzów roślinnością, nawiązując do powstania Kopca. Liczne nasadzenia pozwolą na schronienie się od słońca na placu. Goście indywidualnie mogą oglądać wystawę historyczną w pawilonie-lapidarium. Ta znajduje się na ścianach - gabionach - powstałych z odzyskanego w trakcie budowy gruzu z Kopca świadczącego o historii miejsca, symbolicznie ukazując skalę zniszczeń w powojennej Warszawie. Projektowany po drugiej stronie al. Godziny "W" las Miyawakiego - szybkorosnący zagajnik - będzie kontrą ukazującą siłę i rezyliencję mieszkańców miasta, które szybko odbudowali. Nieregularne schody prowadzące na szczyt Kopca spowalniają automatyczne wspinanie się czy schodzenie, stymulując świadome poruszanie się odwiedzających. Platforma widokowa na szczycie Kopca ma dwa poziomy. Niższy kończy się niespodziewanym, dramatycznym przymknięciem widoku: ścianą odsłoniętego gruzu. Nad placem góruje kotwica postawiona na nowym cokole. Dopiero po wejściu na wyższy poziom platformy widzimy panoramę miasta.
Historia wśród natury.
Istotą Kopca jest przeplatanie się gruzów-ostańców z naturą. Projekt zachowuje i uwypukla tę istotę. Współpraca projektantów i wykonawców pozwoliła wyodrębnić najciekawsze autentyczne fragmenty architektury przedwojennej Warszawy i wyeksponować je w różny sposób na terenie całego Parku. Najistotniejsze egzemplarze zebrano w obszarze lapidarium oraz prowadzącej na szczyt al. Godziny "W". W celu ograniczenia ingerencji projektowych do minimum projektanci zaproponowali wykorzystanie gruzów jako kruszywa w bioreceptywnym, ograniczającym ślad węglowy gruzobetonie architektonicznym. Jest to również ukłon w stronę historycznej technologii wykorzystywanej szeroko przy odbudowie Warszawy, rozpoczynającej usypywanie Kopca. Zredukowano tym samym wykopy i zachowano cenną roślinność Kopca, w szczególności drzewostan. Ten sam cel osiągnięto przy budowie kładki w koronach drzew, opartej na stalowej wijącej się konstrukcji, omijającej lub przechodzącej między pniami drzew. Zachowano także istniejący głaz i tabliczki pamiątkowe, dając im nowe, odpowiednie i zasłużone otoczenie.
Kopiec Czerniakowski, “zwałka”, powstał jako wysypisko gruzu Warszawy zburzonej w czasie II wojny światowej. Użytkowany od końca lat 40. do połowy 60. XX wieku, stopniowo stał się sztucznym wzniesieniem wypiętrzonym na wysokość 35 metrów nad poziom otaczającego, płaskiego i podmokłego terenu. Po zaprzestaniu składowania kopiec stopniowo porósł roślinnością, która z czasem przekształciła się w ruderalny “las”. Kopiec Powstania Warszawskiego jest jednym z kilku sztucznych wzniesień usypanych z gruzów zniszczonej Warszawy. Pierwotnie zlokalizowany na przedmieściach, obecnie sąsiadujący z intensywnie rozwijającą się dzielnicą mieszkaniową.
Kopiec to obszar trzykrotnie odzyskany. Po pierwsze - symbolicznie. W 1994 roku ppłk. Eugeniusz Ajewski „Kotwa”, powstaniec, a po wojnie architekt Biura Odbudowy Stolicy, dostrzegł znaczeniowy potencjał czerniakowskiej “zwałki”. Wraz ze środowiskiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, doprowadził do wzniesienia na szczycie wzgórza pomnika oraz jego późniejszego przemianowania na Kopiec Powstania Warszawskiego. Ta skromna, oddolna inicjatywa wyprzedzająca oficjalną państwową narrację, uczyniła ze szczytu Kopca miejsce corocznych obchodów rocznicowych. Pozostała część terenu miała w zamyśle Ajewskiego służyć rekreacji. Celem konkursu w 2019 roku było z jednej strony znalezienie formy zagospodarowania adekwatnej do rangi miejsca, a z drugiej - stworzenie dostępnego terenu rekreacji i kontaktu z miejską przyrodą dla mieszkańców nowych osiedli powstających wokół.
Obszar Kopca to teren zdegradowany, brownfield, nieużytek odzyskany przez Czwartą Przyrodę. Punktem wyjścia dla projektu była obserwacja procesów przyrodniczych zainicjowanych przez gatunki pionierskie i inwazyjne, a następnie dalsze ich modelowanie w celu zwiększenia bioróżnorodności. Prowadzi to do zmiany paradygmatu estetyzacji miejskiej przyrody na rzecz eksponowania jej autentyczności. Przyjęta strategia przyrodnicza polega m. in. na 1) wspieraniu naturalnego procesu sukcesji, 2) podniesieniu bioróżnorodności poprzez nowe nasadzenia, 3) wspieranie procesu glebotwórczego przez zatrzymanie materii organicznej i spływu powierzchniowego wody, 4) mikroretencja (drewniane rynsztoki, zielone dreny faszynowe), 5) budowanie nisz ekologicznych dla drobnych zwierząt, 6) bioreceptywny gruzobeton. Na polach gruzowych została wysiana łąka porastająca w 1945 gruzy Warszawy, której skład gatunkowy znamy dzięki historycznej pionierskich publikacji Romana Kobendzy.
Gruz w powojennej Warszawie był problemem, ale też zasobem - surowcem do produkcji pustaków gruzobetonowych, z których wzniesiono duże połacie miasta. Warszawa stała się prekursorem gospodarki cyrkularnej; chcieliśmy nawiązać do tego dziedzictwa. Podczas budowy parku wdrożyliśmy kilka strategii odzyskiwania gruzu wydobywanego w trakcie prac ziemnych, który, zgodnie z decyzją konserwatora, w całości pozostał na miejscu. Najważniejszą z nich jest autorska technologia produkcji współczesnego gruzobetonu, z którego zbudowane są ściany oporowe wąwozów i strefy cokołowej kopca. Ta lokalna antropogeniczna skała, warszawski urbanit, z czasem porośnie mchem i zostanie w części wchłonięta przez przyrodę. Teraz możemy dostrzec w niej okruchy dawnego miasta: cegły, kafle piecowe, tralki. Luźny gruz wypełnia gabiony w Lapidarium - labiryncie “ruin”, a większe jego bryły zostały opisane i wyeksponowane na terenie parku oraz w monumentalnej Alei Godziny “W” prowadzącej na szczyt wzniesienia.
Rewitalizację terenu Kopca Powstania Warszawskiego zrealizowano po zwycięstwie w konkursie zorganizowanym przez Zarząd Zieleni w imieniu Miasta Stołecznego Warszawa w 2019r. Obejmowała stworzenie nowego, dostępnego i reprezentacyjnego placu na szczycie pod pomnikiem PW, utworzenie terenów zieleni o symbolice historycznej oraz funkcjach sportowo-rekreacyjnych na terenie Parku pod Kopcem i wyeksponowanie wartości czwartej natury dla miejskiego ekosystemu. Projektanci największy nacisk kładli na ukazanie wielowątkowego projektu odzyskiwania (recyklingu) zdegradowanej przestrzeni dawnego wysypiska, czerpiącego zarówno ze zjawisk naturalnej sukcesji ekologicznej, idei recyclingu jak i komemoratywnej narracji przestrzennej. Studium przypadku ukazuje metodę projektowania site specific, nakierowaną na wieloletni proces syntezy działań człowieka i natury.
Jeden park - trzy krajobrazy.
Antropogeniczny krajobraz Parku jest podzielony na trzy obszary ze zróżnicowaną rzeźbą terenu, odkryte i wzmocnione poprzez nadanie im różnych funkcji:
1. Kopiec Powstania Warszawskiego - wzgórze o stromych zboczach i bujnej roślinności składającej się z gatunków pionierskich i inwazyjnych. Kopiec jest miejscem pamięci o Powstaniu, zniszczeniach Warszawy i jej odbudowie.
2. Tarasowy taras - płaski, głównie nienaruszony obszar wyniesiony od 4 do 7 m ponad poziom otoczenia. Taras przekształcony jest w Gimnazjon - publiczną przestrzeń umożliwiającą uprawianie sportów, oglądanie atletów, śledzenie rozgrywek, spędzanie czasu wśród ludzi o różnych zainteresowaniach, różnej sprawności (i niepełnosprawności) i w każdym wieku.
3.Dolina Wisły - stosunkowo najmniej przekształcony fragment parku, dawniej rolniczy, przeznaczony pod funkcje rekreacyjne i ekologiczne (w tym retencja i oczyszczanie wody). Część tego terenu zajmować będzie zrekonstruowane starorzecze - dawne koryto rzeki Wisły.
Zarządzanie krajobrazem.
Natura Kopca tworzy wrażenie gęstej dżungli w środku intensywnie rozwijającego się miasta. Jednakże, w porównaniu do innych parków w Warszawie, jest to obszar znacznie mniejszej bioróżnorodności gatunkowej. Przygotowaliśmy oddzielne programy zarządzania krajobrazem dla poszczególnych części Parku, co z biegiem lat doprowadzi do stopniowej rekonstrukcji drzewostanu w kierunku siedlisk typowych dla dolin rzecznych i łąk podmokłych.
Przestrzeń publiczna.
Droga na szczyt Kopca rozpoczyna się od placu wejściowego, umożliwiającego zarówno spotkania rocznicowe jak i wydarzenia sportowe. Plac ograniczają od strony wzniesienia ściany oporowe wykonane z mieszanki gruzu wydobytego podczas prac na miejscu, symbolizujące przekrój geologiczny Kopca usypanego przez lata z gruzów z całego miasta. Ich bioreceptywna formuła i pokrycie specjalnie opracowaną mieszkanką pozwoli na częściowe pokrycie gruzów roślinnością, nawiązując do powstania Kopca. Liczne nasadzenia pozwolą na schronienie się od słońca na placu. Goście indywidualnie mogą oglądać wystawę historyczną w pawilonie-lapidarium. Ta znajduje się na ścianach - gabionach - powstałych z odzyskanego w trakcie budowy gruzu z Kopca świadczącego o historii miejsca, symbolicznie ukazując skalę zniszczeń w powojennej Warszawie. Projektowany po drugiej stronie al. Godziny "W" las Miyawakiego - szybkorosnący zagajnik - będzie kontrą ukazującą siłę i rezyliencję mieszkańców miasta, które szybko odbudowali. Nieregularne schody prowadzące na szczyt Kopca spowalniają automatyczne wspinanie się czy schodzenie, stymulując świadome poruszanie się odwiedzających. Platforma widokowa na szczycie Kopca ma dwa poziomy. Niższy kończy się niespodziewanym, dramatycznym przymknięciem widoku: ścianą odsłoniętego gruzu. Nad placem góruje kotwica postawiona na nowym cokole. Dopiero po wejściu na wyższy poziom platformy widzimy panoramę miasta.
Historia wśród natury.
Istotą Kopca jest przeplatanie się gruzów-ostańców z naturą. Projekt zachowuje i uwypukla tę istotę. Współpraca projektantów i wykonawców pozwoliła wyodrębnić najciekawsze autentyczne fragmenty architektury przedwojennej Warszawy i wyeksponować je w różny sposób na terenie całego Parku. Najistotniejsze egzemplarze zebrano w obszarze lapidarium oraz prowadzącej na szczyt al. Godziny "W". W celu ograniczenia ingerencji projektowych do minimum projektanci zaproponowali wykorzystanie gruzów jako kruszywa w bioreceptywnym, ograniczającym ślad węglowy gruzobetonie architektonicznym. Jest to również ukłon w stronę historycznej technologii wykorzystywanej szeroko przy odbudowie Warszawy, rozpoczynającej usypywanie Kopca. Zredukowano tym samym wykopy i zachowano cenną roślinność Kopca, w szczególności drzewostan. Ten sam cel osiągnięto przy budowie kładki w koronach drzew, opartej na stalowej wijącej się konstrukcji, omijającej lub przechodzącej między pniami drzew. Zachowano także istniejący głaz i tabliczki pamiątkowe, dając im nowe, odpowiednie i zasłużone otoczenie.
52.211224896501, 21.055752506945