Muzeum Woldenberczyków w miejscowości Dobiegniew

Muzeum Woldenberczyków w Dobiegniewie powstało w 1987 r. z inicjatywy byłych jeńców Oflagu IIC Woldenberg. Muzeum mieściło się w jednym baraku byłego niemieckiego obozu. Teren zewnętrzny wchodzący w skład muzeum obejmował tylko replikę wieży wartowniczej, ogrodzenia obozowego oraz tablicę pamiątkową. Dotychczasowa powierzchnia użytkowa muzeum wynosiła wynosiła około 385 m2, a po rozbudowie wynosi około 680 m2. Dodatkowo został wybudowany wolnostojący pawilon na makietę o powierzchni użytkowej około 45 m2.
Niektóre elementy wyposażenia obozowego przeniesiono z poszczególnych baraków m.in. drzwi pochodzące z aresztu obozowego, płyty nagrobne z cmentarza obozowego, prawą stronę ołtarza z kaplicy obozowej – płaskorzeźba wykonana przez prof. Stanisława Horno- Popławskiego.  W zbiorach muzealnych znajdują się oryginalne pamiątki z czasów niewoli podarowane przez Woldenberczyków i ich rodziny.  Na zasoby muzealne składają się zbiory własne – ok. 2459 zinwentaryzowanych eksponatów i kilkadziesiąt depozytów, w tym m.in. oryginały znaczków poczty obozowej, drzeworyty, rzeźby, rękopisy i maszynopisy, nuty, zdjęcia, dyplomy, rozkazy polskiej i niemieckiej komendantury obozowej, identyfikatory, obozowe środki płatnicze, maski teatralne, przedmioty codziennego użytku, obrazy, grafika, projekty architektoniczne itp. są unikalne i mają ogromną wartość historyczną.
Muzeum Woldenberczyków jest istotną instytucją na mapie kulturalnej gminy. Obecnie Muzeum Woldenberczyków to jeden z najlepiej wypromowanych produktów turystycznych, historycznych i kulturalnych Gminy Dobiegniew. Obiekt muzeum i przyległy teren wymagały jednak zmian z uwagi na szereg zdiagnozowanych barier: niewystarczające wyposażenie, zbyt mała powierzchnia wystawiennicza, niewystarczającej wykorzystanie technologii ICT w obiekcie, niefunkcjonalne i nieekonomiczne rozwiązania dotyczące ogrzewania i wentylacji obiektu. Dlatego na podstawie przeprowadzonej analizy problemów zdefiniowano pożądaną listę celów, wśród których głównym celem było zwiększenie liczby osób, korzystających z oferty kulturalnej i dóbr dziedzictwa kulturalnego w Gminie Dobiegniew, a także cele szczegółowe takie jak:
- zwiększenie dostępności do kultury i dóbr dziedzictwa kulturowego w Gminie Dobiegniew, poprzez uruchomienie nowego produktu zakresie oferty kulturalnej,
- poprawa jakości oferty usług turystycznych, w oparciu o kulturę i dziedzictwo kulturowe w Gminie Dobiegniew poprzez modernizację obiektu muzealnego,
- poprawa jakości infrastruktury kulturalnej na terenie Gminy Dobiegniew.
Realizacja inwestycji pozwoliła nadać obiektowi muzeum nowoczesne funkcjonalności, niezbędne dla konkurencyjnej instytucji kultury we współczesnych czasach co z jednej strony przyczyni się do zachowania zabytkowych i historycznych walorów, a z drugiej do przywrócenia rangi nowoczesnego, w tym wyposażonego na wysokim poziomie technicznym, obiektu użyteczności publicznej, jak również spełniającego wymogi obowiązujących przepisów. Muzeum, jako instytucja uzyskało niezbędną dla jego dalszego rozwoju bazę technologiczną, umożliwiającą rozwój i wzbogacenie repertuaru.
W ramach przebudowy Muzeum Woldenberczyków zrealizowano rozbudowę istniejącego obiektu muzeum o następujące elementy: salę konferencyjną z zapleczem socjalnym i technicznym, archiwum, kotłownię wyposażoną w pompę cieplną, zakup wyposażenia obiektu, salę dydaktyczną z zapleczem socjalnym, zakup sprzętu wystawienniczego, technicznego i multimedialnego. Przebudowano również teren wokół muzeum, na którym znajdują się: przestrzenna makieta obozu, wieża wartownicza, przebudowane parkingi, aleja główna dojazdowa oraz uliczki wewnętrzne, oświetlenie, monitoring zewnętrzny i wewnętrzny obiektu, mała infrastruktura, miejsce spotkań dla odwiedzających muzeum kombatantów i mieszkańców gminy. Przeprowadzono również renowację tablicy pamiątkowej i cmentarza obozowego, renowację i częściowe odtworzenie fontanny, która znajduje się w niemieckiej części obozu, na placu przed dawnym barakiem kasyna niemieckiego.
Istniejący budynek muzeum uzupełniony został o nową część, powiązaną z częścią istniejącą. Utrzymano formę budynku istniejącego z jedną kondygnacją nadziemną i dachem kopertowym o niskim nachyleniu. Rozbudowa nie spowodowała zmian w istniejącej, charakterystycznej klinkierowej elewacji budynku poobozowego. Stara i nowa część budynku otrzymały spójną formę obiektu muzealnego. Uzupełnieniem całości jest zagospodarowanie terenu. Proponowane zmiany funkcjonalne w budynku mają na celu poprawę jego standardu użytkowego z dostosowaniem do współczesnych standardów w zakresie ekspozycji, zapewnienie dostępności dla osób niepełnosprawnych oraz uzupełnienia oferty muzeum (np. wykłady, szkolenia itp.). Nowy budynek muzeum po rozbudowie w części dotychczas istniejącej mieści:
 część administracyjną z biurem obsługi, pomieszczeniem administracyjnym z sanitariatem personelu i zapleczem gospodarczym,
 szatnię dla zwiedzających,
 sanitariaty z dostępnością dla osób niepełnosprawnych,
 sale ekspozycyjne,
a w części rozbudowanej:
 hol główny (łączący z częścią istniejącą budynku, salą konferencyjną oraz wyjściem na taras. Pomieszczenie musi umożliwiać rozmieszczenie części ekspozycji czasowej),
 salę konferencyjną (wielofunkcyjną) umożliwiającą prowadzenie wykładów, zajęć szkoleniowych oraz wystaw, z zapleczem kuchennym,
 sanitariaty z dostępnością dla osób niepełnosprawnych,
 archiwum,
 kotłownia,
 magazyn mebli (sztaplowanych lub składanych) i wyposażenia na potrzeby sali konferencyjnej,
 magazyn mebli przeznaczonych do użytkowania na zewnątrz budynku.

W ramach planowanego zagospodarowania terenu przewidziano:
 rozbudowę budynku muzeum z podestem wejściowym i tarasem przy nowo powstałej sali konferencyjnej,
 wydzielenie (wygrodzenie) terenu bezpośrednio związanego z budynkiem muzeum z nowym wejściem na jego teren,
 zagospodarowanie terenu muzeum w postaci nawierzchni zielonej ze ścieżką edukacyjną z wyposażeniem,
 ekspozycję na ogrodzonym terenie muzeum elementów historycznych (jak np. brama obozowa, wieża strażnicza, ogrodzenie obozowe, płyty nagrobkowe) oraz multimedialnej makiety obozu zabezpieczonej przed czynnikami atmosferycznymi umieszczeniem w przeszklonym pawilonie,
 przebudowę płyty z tablicą pamiątkową i montaż nowego masztu flagowego, wraz ze zmianą położenia, umożliwiającą dojście od budynku muzeum,
 przebudowę miejsc postojowych obsługi,
 wykonanie nowych miejsc postojowych dla samochodów osobowych i autokaru wraz z drogą dojazdową,
 wykonanie drogi dojazdowej do zaplecza muzeum,
 przebudowę skweru obozowego wraz z fragmentem historycznych dróg oraz chodników,
 wykonanie elementów małej architektury, jak pylon informacyjny muzeum, montaż ławek, koszy na śmieci itp.,
 przebudowę i rozbudowę elementów infrastruktury w zakresie oświetlenia terenu, iluminacji budynku muzeum, korekty przebiegu fragmentu sieci wod.-kan. (związanej z zagospodarowaniem terenu bezpośrednio przy budynku muzeum).

Całkowite zakończenie realizacji projektu modernizacji, a tym samym otwarcie Muzeum Woldenberczyków po przebudowie i rozbudowie planowane jest 1 września 2022 r.