Ostrowiecki Browar Kultury

OSTROWIECKI BROWAR KULTURY - PERŁA ARCHITEKTONICZNA NA SKALĘ POLSKI

Ostrowiecki Browar Kultury to obiekt, na który ostrowczanie oraz mieszkańcy gmin ościennych czekali od lat. Spełnia standardy XXI w. i łączy tradycję z nowoczesnością. Sama nazwa - powstała kilka lat temu na etapie konkursu architektoniczno – urbanistycznego. Projekt doskonale łączy w sobie ducha historii tego miejsca, czyli dawnego browaru piwnego oraz miejsca scalającego trzy instytucje odpowiedzialne za kształtowanie kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim. Takie określenie spodobało się naszym mieszkańcom i w ciągu lat wpisało się w zbiorową świadomość. Natomiast projekt, który zapewnił dofinansowanie przedsięwzięcia nazywa się „Przebudowa budynków dawnego browaru przy ul. Siennieńskiej 54 w Ostrowcu Świętokrzyskim na potrzeby instytucji kultury – Miejskiej Biblioteki Publicznej, Miejskiego Centrum Kultury oraz Biura Wystaw Artystycznych”. To długa nazwa, stąd też powstała jej skrócona nieformalna wersja i tak Ostrowiecki Browar Kultury stał się ikoną i wizytówką naszego miasta.

HISTORIA BROWARU

Początki i warzenie ostrowieckiego piwa

Browar Saskich wybudowano w Ostrowcu w 1908 r. Głównym akcjonariuszem był urodzony w Radomiu w 1886 r. Stanisław Leon Saski, syn właściciela radomskiego browaru – Juliusza Saskiego. Do 1918 r., to jest do śmierci ojca Stanisław Saski samodzielnie zarządzał ostrowieckim browarem. Później, w wyniku podziału majątku Juliusza Saskiego, współwłaścicielami przedsiębiorstwa obejmującego oprócz browaru także słodownię, stolarnię, suszarnię i młyn parowy zostali Julian i Józef Sascy oraz Maria Cybulska. Firma funkcjonowała wtedy pod szyldem Browar Parowy Stanisław Saski i Spółka. W czasie okupacji hitlerowskiej produkcję kontynuowano na potrzeby Niemców, którzy 30 września 1942 r. na ostrowieckim Rynku powiesili 56-letniego Stanisława Saskiego jako jednego z trzydziestu zakładników zatrzymanych po wysadzeniu mostu pod Ostrowcem. Po 1945 r. jeszcze przez rok, browar i młyn były samodzielnie zarządzane przez prawowitych właścicieli, których interesy reprezentował brat śp. Stanisława Saskiego Julian. W 1946 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów budynki browaru zostały wpisane
do wykazu przedsiębiorstw przechodzących na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem, choć rodzinne przedsiębiorstwo zatrudniało mniej niż 50 osób na jedną zmianę, a więc nie powinno być objęte nacjonalizacją. Od 1951 do 1957 roku browar funkcjonował pod nazwą Ostrowieckie Zakłady Spożywcze Przemysłu Terenowego, a od 1957 do 1970 roku na etykietach wytwarzanego tam piwa figurował napis Kieleckie Zakłady Piwowarskie – Browar Ostrowiec Świętokrzyski. W 1975 roku ostrowiecki browar zaprzestał własnej produkcji i jako rozlewnia piwa stał się filią browaru w Warce. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku nastąpiła ostateczna likwidacja ostrowieckiego browaru. Zlokalizowano tam magazyny Herbapolu.

Lata osiemdziesiąte i pierwsze próby adaptacji budynku na potrzeby kultury

W 1984 r. rozpoczęto adaptację budynków browaru na centrum kulturalne, a dwa lata później trafiło tam przeniesione z osiedla Pułanki Miejskie Centrum Kultury. W 1995 roku siedzibę znalazło tu utworzone od podstaw Biuro Wystaw Artystycznych. 21 marca 1992 r. podczas ceremonii uroczystego otwarcia, Miejskiemu Centrum Kultury nieoficjalnie
(bo bez stosownego aktu prawnego) nadano imię Stanisława Leona Saskiego. Od 1948
do 1998 r. jego spadkobiercy toczyli sądową batalię o cofnięcie krzywdzącej ich decyzji lub wypłacenie odszkodowania. Ostatecznie odzyskali swoją własność 15 grudnia 1998 r.

Trudna droga do celu i podpisanie umowy w sprawie dofinansowania projektu Ostrowieckiego Browaru Kultury
W 2009 r. zakończył się trwający pięć lat proces przejmowania przez Gminę Ostrowiec Świętokrzyski udziałów od spadkobierców rodziny Saskich.
Budynek browaru znajduje się w ścisłym centrum i jest jedną z pereł architektonicznych będących świadectwem przemysłowego dziedzictwa miasta. Niestety jego stan techniczny z roku na rok pogarszał się. W 2015r., nowo wybrany prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego Jarosław Górczyński, podjął się trudnego zadania przywrócenia temu miejscu dawnego blasku i oddania go w ręce mieszkańców Ostrowca Świętokrzyskiego. Pomysł polegał na połączeniu w jednym gmachu działalności trzech instytucji tj. Miejskiego Centrum Kultury, Biura Wystaw Artystycznych i Miejskiej Biblioteki Publicznej, oraz stworzeniu oferty kulturalnej dla każdego mieszkańca miasta niezależnie od wieku i zainteresowań. Szybko przygotowano skrojoną do możliwości finansowych i potrzeb mieszkańców koncepcji modernizacji i przebudowy obiektu oraz podjęto starania o uzyskanie zewnętrznego dofinansowania. Już po roku mogliśmy cieszyć się z podpisania umowy na dofinansowanie projektu przez prezydenta miasta z marszałkiem Województwa Świętokrzyskiego Adamem Jarubasem. Projekt pod nazwą „Przebudowa budynków dawnego browaru przy ul. Siennieńskiej 54 w Ostrowcu Świętokrzyskim na potrzeby instytucji kultury – Miejskiej Biblioteki Publicznej, Miejskiego Centrum Kultury oraz Biura Wystaw Artystycznych” otrzymał rekordowe dofinansowanie z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 i stało się jasne, że w krótkim czasie miejsce to zmieni się w wielki plac budowy.

Modernizacja

Adaptacja na potrzeby instytucji kultury pochodzących z początku ubiegłego wieku budynków dawnego browaru Saskich trwała dwa lata, przy czym same roboty budowlane 15 miesięcy. To było duże wyzwanie, by tak ogromny i mocno nadgryziony zębem czasu obiekt doprowadzić do obecnego stanu, tak by nie naruszając najważniejszych elementów stanowiących o jego historycznej wartości nadać mu nowoczesny charakter. Sami ostrowczanie byli pod wrażeniem tempa realizowanych prac i metamorfozy jaką na poszczególnych etapach przechodził browar. W tym momencie z dumą możemy powiedzieć, że w pełni wykorzystaliśmy swoją szansę. We właściwym czasie, praktycznie
w ostatnim momencie, za niespełna 20 milionów, przy dofinansowaniu w wysokości 14 000 000 złotych udało się stworzyć wspaniały obiekt. Obecna sytuacja gospodarcza oraz ta panująca na rynku inwestycji budowlanych pokazuje, że dziś na taki kompleks musielibyśmy wydać około 40 mln złotych, czyli tak naprawdę nie byłoby nas na to stać. To pokazuje jak istotne są odważne decyzje. Dzięki temu zyskali przede wszystkim nasi mieszkańcy. Ostrowiecki Browar Kultury to nasza inwestycja w przyszłość, gdyż kultura jest tym co wzbogaca nas jako ludzi.

Oficjalne otwarcie Ostrowieckiego Browaru Kultury

Otwarcie Ostrowieckiego Browaru odbyło się w ciągu trzech kolejnych weekendów września. W dniach od 13 do 15 września 2019r. nastąpił pierwszy takt w ramach otwarcia budynku, przygotowane przez Miejskie Centrum Kultury. Zaczęło się od scenicznego show „Polska-Ukraina Tranzyt”, który zaprezentował Teatr im. P. Saksaganskowo z Białej Cerkwii na Ukrainie. Pomieszanie styli i gatunków przypadło do gustów ostrowieckiej publiczności, która żegnała wykonawców owacjami na stojąco. Okazało się, że niedaleko jest muzyce ludowej zza naszej wschodniej granicy do popu, a nawet muzyki dance. Wspaniałe głosy i układy taneczne wzbudzały zachwyt uczestników, którzy zasiedli w klimatycznej sali koncertowej Ostrowieckiego Browaru Kultury. Później przyszła kolej na prezentacje w dwóch nowych salach wystawienniczych Galerii Fotografii Miejskiego Centrum Kultury. Kolejne dwa dni upłynęły pod znakiem występów młodych wykonawców ze Studia Wokalnego „Pandora” działającego przy Miejskim Centrum Kultury, a później sceną zawładnęły szkoły tańca „3 Your Mind” oraz „Progres”. Zwieńczeniem pierwszego weekendu otwarcia były koncerty Czerwonych Gitar oraz Krzysztofa Zalewskiego z zespołem. 13 września w piątek swą działalność w Ostrowieckim Browarze Kultury zainicjowała również kawiarnia - „Zmiana klimatu”, którą prowadzi znana z wielu filmów, seriali oraz spektakli teatralnych, pochodząca z Ostrowca Świętokrzyskiego aktorka, Katarzyna Zielińska-Jaworska. Kolejne weekendy września pokazały jak istotną funkcję pełnić będzie ten obiekt dla mieszkańców miasta.

21 września 2019 r. w sobotę swe podwoje otworzyło Biuro Wystaw Artystycznych. Wielkie otwarcie uświetnił wernisaż wystawy pt. „Artyści z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie” prezentującej prace artystów (absolwentów i profesorów) od Grottgera i Matejki poprzez twórców młodopolskich, Wajdę i Wróblewskiego po współcześnie działających. Na wystawie znalazły się oryginalne prace pochodzące zarówno z kolekcji prywatnych, jak i muzealnych. Złożyło się na nią 90 prac, zaś kuratorem wystawy była dr Anna Król, która dzień później, oprowadzała mieszkańców po ekspozycji.

W ostatni weekend września Miejska Biblioteka Publiczna zaczęła przyjmować pierwszych gości. Dotychczasowe filie nie spełniały większości standardów bibliotecznych, dlatego nowe, piękne przestrzenie, zrobiły na nich ogromne wrażenie. Z jednej strony otworzył się dla odbiorców dostęp do zbiorów, a z drugiej strony została wprowadzona nowa jakość pracy bibliotekarzy. Teraz biblioteka nie tylko wypożycza książki, ale każdego dnia proponuje najróżniejsze formy kulturotwórczej aktywności dla mieszkańców.

28 września 2019r. dla najwierniejszych czytelników Miejskiej Biblioteki Publicznej przygotowano spotkanie z niezwykle lubianym w naszym mieście Arturem Andrusem, a dzień dzień później spektakl Teatru Gry i Ludzie z Katowic - „Szewczyk Dratewka”. Animacje i zabawy dopełniły ofertę dla najmłodszych.

- Ogromne wsparcie ze środków unijnych i budżetu państwa pozwoliło na przywrócenie świetności dawnego browaru rodziny Saskich – mówi prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego Jarosław Górczyński – Obiekt ten jest obecnie nie tylko największym w regionie centrum kultury skupiającym w jednym miejscu trzy podmioty - Miejskie Centrum Kultury, Miejską Bibliotekę Publiczną oraz Biuro Wystaw Artystycznych, ale także miejscem działalności dla różnych podmiotów kulturotwórczych. Stał się centrum, w którym ostrowczanie znajdują sprzyjające warunki do rozwoju swoich pasji i zainteresowań. Najważniejsze jest to, że obiekt, będący naszym dziedzictwem i mający ogromną wartość historyczną dla miasta zaczął ponownie tętnić życiem. Liczymy, że to tutaj swoje pierwsze kroki na artystycznej niwie stawiać będą przyszli artyści różnych dziedzin. Pierwsze miesiące użytkowania pokazują, że modernizacja ta była w pełni trafiona. Jest to pierwszy etap naszej inwestycji. Kolejny etap to oferta jaką trzy instytucje wchodzące w skład Ostrowieckiego Browaru Kultury, przygotują i będą rozbudowywać dla mieszkańców. To zadanie nie mniej ważne, dodatkowo wymuszające zachowanie elastyczności na zmieniające się zapotrzebowanie, trendy społeczne i unikanie rutyny. Docelowo tworzymy warunki dla każdej grupy wiekowej od przedszkola po osoby w wieku starszym. Dobrym przykładem może być część biblioteki przeznaczona dla najmłodszych, gdzie dzieci będą poznawać książki poprzez zabawę oraz pracownia plastyczna dla seniorów, którzy dopiero na emeryturze odkryli, bądź rozwijają swoje talenty malarskie.

- Bardzo się cieszę, gdy widzę osoby które zatrzymują się przed Ostrowieckim Browarem Kultury i podziwiają jego bryłę architektoniczną – dodaje prezydent. Pamiętam jak osobiście obserwowałem postęp prac i byłem pod ogromnym wrażeniem jak wiele osób oczyszczało charakterystyczną czerwoną cegłę, wręcz z chirurgiczną precyzją i dokładnością. Najważniejsze jest teraz dla mnie to, że obiekt ten jest otwarty dla mieszkańców i nie ma dnia by w jego murach nie odbywało się jakieś spotkanie, konferencja, zajęcia czy gala. Osobiście odczuwam bardzo dużą satysfakcję, z faktu że Ostrowiecki Browar Kultury jest czynny także popołudniami i w weekendy a młodzież z naszego miasta szlifuje swoje talenty, nie tylko muzyczne, plastyczne, a także wiele innych.

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE BUDYNKU BROWARU I ZAGOSPODAROWANIA TERENU:
- kubatura – 21.957 m3,
- ilość kondygnacji nadziemnych: 2 - 4,
- ilość kondygnacji podziemnych - 2,
- powierzchnia zabudowy – 2.873,15 m2,
- powierzchnia użytkowa – 5.294,68 m2,
- powierzchnia utwardzona (chodniki, parkingi, plac wejściowy, opaski, itd.) – 2.074,95 m2,

W obiekcie znajduje się pięć klatek schodowych, każda z windą. Budynek dostosowany jest do potrzeb osób niepełnosprawnych (w tym niewidomych). Konstrukcja stropów i klatek schodowych została wykonana w większości z żelbetu lub z elementów prefabrykowanych wyrównujących poziomy poszczególnych segmentów. Część budynku od ulicy Siennieńskiej została całkowicie rozebrana ze względu na zły stan techniczny i odbudowana zgodnie z projektem budowlanym. Część dachów wykonano jako nowe konstrukcje, pozostałe w ramach remontów, wzmocnień i dociepleń. Elewacja budynku w większości pozostała w naturalnej poddanej renowacji cegle. Od strony południowej wykonano szklaną fasadę, wychodzącą na dziedziniec. Wokół całości elewacji budynku wykonano iluminację świetlną. Budynek posiada 8 wejść. W środku znajdują się dwie sale wielofunkcyjne, czytelnia z antresolą, wypożyczalnia dla dzieci, wypożyczalnia zbiorów audiowizualnych, magazyn książek, sale konferencyjne, sale wystaw artystycznych, pomieszczenia galerii fotografii, pomieszczenia biurowe, techniczne, socjalne, sanitariaty i inne pomieszczenia niezbędne do funkcjonowania obiektu. Budynek wyposażony w wewnętrzne instalacje wod. kan., c.o., wentylacji mechanicznej, klimatyzacji, energii elektrycznej, system sygnalizacji pożaru, system sygnalizacji włamania i napadu, system telewizji dozorowej, instalacji telewizji użytkowej, system audio-video, instalacja fotowoltaiczna i wiele innych. Do budynku prowadzą podejścia z kostki betonowej, a od strony ul. A. Wardyńskiego z płyt granitowych. Ciągi komunikacyjne i miejsca parkingowe wykonano z kostki betonowej. Teren wokół budynku jest oświetlony za pomocą latarni i niskich lamp ogrodowych. Dodatkowo elewacja podświetlana jest lampami zamontowanymi w chodniku od strony dziedzińca. Tereny biologicznie czynne zostały zrekultywowane i obsiane trawą, wykonano nasadzenia, a część powierzchni wysypano naturalnym kamieniem. Na zewnątrz zamontowano 15 szt. ławek oraz dwa stojaki na rowery.

OSTROWIECKI BROWAR KULTURY W MEDIACH
Pozytywne reakcje

Ostrowiecki Browar Kultury pojawił się również na popularnym serwisie internetowym www.demotywatory.pl (link: https://demotywatory.pl/4960022/Ostrowiec-Swietokrzyski-Zamiast-wyburzac-postanowiono ), jak widać inwestycja ta odbiła się szerokim echem wśród naszej społeczności. Bardzo ciężko jest zmieścić ogrom prac w tak krótkim tekście, jak i przy takiej małej ilości zdjęć dlatego zachęcamy do obejrzenia krótkiego filmu, zarówno jak i z realizacji jak i otwarcia OBK: https://www.youtube.com/watch?v=sy8SJ2bB-QA&ts Film też możecie Państwo również wykorzystywać do wszelkich działań promujących konkurs na Modernizację Roku.
Ostrowiecki Browar Kultury posiada także swój fanpage na facebook’u - https://www.facebook.com/ostrowiecki.browar.kultury/

PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ
Browar i co dalej?

Gmina Ostrowiec Świętokrzyski przystąpiła jednocześnie do zagospodarowania terenu wokół Ostrowieckiego Browaru Kultury. Opuszczony na długie lata i zniszczony zębem czasu budynek po kawiarni Cafe Browar, przeszedł do historii, a w jego miejsce powstaje nowoczesny obiekt, który posłuży mieszkańcom. To kolejny etap rozbudowy Ostrowieckiego Browaru Kultury i infrastruktury towarzyszącej.
Projekt zakłada powstanie budynku w stylistyce nawiązującej do już istniejącego Ostrowieckiego Browaru Kultury. Obiekt ma służyć mieszkańcom, m.in. na spotkania rad osiedlowych i organizacji pozarządowych. Gmina miała problem ze znalezieniem wykonawcy dlatego prace ruszyły dopiero na jesieni 2019 roku. Koszt modernizacjii budynku wyniesie ponad 1.2 mln zł. Prace mają zakończyć się do połowy sierpnia 2020 roku.
- Budynek, zwany technicznie R1 to pawilon, który będzie dedykowany naszemu społeczeństwu, a w szczególności samorządowym radom osiedlowym i aktywnym grupom młodzieżowym – mówi prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego Jarosław Górczyński. Jeszcze kilkanaście lat temu była tu kawiarnia, która zawiesiła działalność i budynek ten stał pusty. Dzisiaj jest to plac budowy, zaś niebawem powstanie całkiem zmodernizowany budynek. Stylistyką będzie on nawiązywał do gmachu Ostrowieckiego Browaru Kultury. Kilka rad osiedlowych z dzielnic, które bezpośrednio sąsiadują z Ostrowieckim Browarem KulturyK będzie miało możliwość spotykania się w zmodernizowanym budynku. To również będzie miejsce spotkań wszystkich aktywnych osób w naszym mieście. Dla nich będzie to świetna lokalizacja – dodaje Prezydent Miasta.