Domek Administratora Parku Księżnej Eleonory Czartoryskiej

Domek Ogrodnika wraz z otaczającym go parkiem stanowi fragment dawnego kompleksu pałacowo-parkowego w stylu angielskim, założonego ok. 1770 r. przez ks. Eleonorę Czartoryską, wujenkę króla Stanisława Augusta. Za jej czasów w 2. połowie XVIII w., Radzymin przeżywał rozkwit – księżna ufundowała m.in. kościół klasycystyczny z dzwonnicą i plebanią oraz szkołę elementarną, zaś w jej pałacu bywali goście obiadów czwartkowych. W kolejnych dziesięcioleciach pałac niszczał, a miasto stopniowo zajmowało dawne parkowe tereny. Pałac został rozebrany pod koniec XIX w., a jedyną pozostałością jest Domek Ogrodnika wraz z obecnym Parkiem Czartoryskiej. Gmina Radzymin oddała w październiku do użytku zrewitalizowany Domek Ogrodnika, który ma służyć jako obiekt kulturalny, edukacyjny i gastronomiczny.

Budynek został pieczołowicie odrestaurowany, z dbałością o pierwotną konstrukcję i detale, a także z nowoczesną przestrzenią ekspozycyjną i internetowymi info-kioskami z prezentacją historyczną. W części podziemnej znalazła się przestrzeń muzealno-wystawiennicza, natomiast część parterowa z antresolą i tarasami przeznaczona będzie na usługi gastronomiczne i kulturalne. Nowym elementem są tarasy okalające domek, które będą służyły wypoczynkowi i organizacji wydarzeń kulturalnych – koncertów i przedstawień, czemu sprzyja amfiteatralny układ tarasów.
W najbliższym otoczeniu Domku powstały nowe ścieżki i ławeczki, na nowo zagospodarowano zieleń. Od strony ul. 11 Listopada wybudowano kilkanaście nowych miejsc parkingowych. Otoczenie Domku będzie się także zmieniać w najbliższej przyszłości – Gmina Radzymin planuje rewitalizację całego Parku Czartoryskiej w ramach projektu „Zielony Radzymin – rozwój terenów zielonych w centrum miasta”. Zarówno na odbudowę Domku Ogrodnika, jak i na projekt „Zielony Radzymin” gmina pozyskała znaczące dofinansowanie unijne.

Rewitalizacja Domku Ogrodnika była możliwa dzięki pozyskaniu dofinansowania unijnego. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 (środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Oś Priorytetowa V „Gospodarka Przyjazna Środowisku”, działanie 5.3 „Dziedzictwo Kulturowe”) gmina Radzymin pozyskała 677.078,25 zł na projekt pn. „Wzrost potencjału turystycznego gminy Radzymin poprzez adaptację na cele kulturalne zabytkowego Domku Administratora, znajdującego się w historycznym Parku Księżnej Eleonory Czartoryskiej”. Część środków zewnętrznych na budowę otoczenia Domku Ogrodnika pochodzi też z unijnego dofinansowania do projektu „Zielony Radzymin”. Łączna kwota dofinansowania zewnętrznego do odbudowy Domku Ogrodnika wynosi ok. 1,1 mln zł. Sam proces projektowania i odbudowy Domku Ogrodnika trwał od kwietnia 2018 r. do września 2019 r. i kosztował ok. 2,5 mln zł. Głównym wykonawcą był firma EL-BUD Stanisław Bereda z Radzymina, która realizowała inwestycję w modelu „projektuj i buduj”.

Parter i antresola Domku Ogrodnika będą służyły spotkaniom w kawiarni i wydarzeniom kulturalnym. Przyjazne, jasne wnętrza są ozdobione historycznymi grafikami i wyposażone w wygodne meble kawiarniane oraz niewielkie zaplecze. Przestrzeń na wydarzenia kulturalne, szczególnie w ciepłych miesiącach roku, znajdzie się również na otaczających Domek tarasach. Ich amfiteatralne ułożenie sprzyja organizacji koncertów, widowisk czy kina letniego, które będzie można oglądać także z innych części Parku Czartoryskiej, np. z drugiego brzegu parkowego stawu.
W części podziemnej Domku Ogrodnika mieści się przestrzeń muzealno-wystawiennicza z internetowymi info-kioskami, które prezentują historię Radzymina oraz przypominają postać i działalność ks. Eleonory Czartoryskiej. W gablotach będą prezentowane eksponaty i ciekawostki ze zbiorów gminnych oraz Towarzystwa Przyjaciół Radzymina. Znajdzie się tu również przestrzeń na niewielkie wystawy czasowe i lekcje historyczne. Ozdobą wnętrz są rekonstrukcje XVIII-wiecznych strojów oraz model pałacu ks. Eleonory Czartoryskiej, wykonany w nowoczesnej technologii druku 3D na podstawie makiety pałacu, którą kilka lat wcześniej skonstruowano zgodnie z zachowanymi rysunkami pałacu (oryginał makiety można obejrzeć w hallu nieodległej Szkoły Podstawowej nr 1 im. ppłk. pil. M. Pisarka). Domek Ogrodnika jest przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – jest wyposażony w podjazdy i schodołaz, zaś info-kioski są przystosowane do używania przez osoby głuche lub niewidzące.

Proces remontu i dostosowania zabytkowego budynku do nowych funkcji wymagał zastosowania złożonych technologii budowlanych, które wzmocniły i zabezpieczyły budynek. Wykonano wzmocnienie fundamentów, wylewając pod nimi betonowe podbicie. W celu zabezpieczenia konstrukcji ścian podczas prac spięto je klamrami z cięgnami w taki sposób, aby zachowały stabilność. Kolejną zastosowaną technologią była metoda Helifix, polegająca na wklejaniu w ściany prętów o specjalnym kształcie, wykonanych z austenitycznej stali. Technologia ta pozwoliła „zszyć” pęknięcia i stworzyć dodatkowe belki w konstrukcjach murowych. Zabezpieczenie części podziemnej wykonano z zastosowaniem technologii iniekcji oraz szczelnej wanny, co chroni budynek przed wilgocią i przesiąkaniem wody. Metoda ta opiera się na zastosowaniu specjalnych żywic, betonu wodoszczelnego i zgrzewanej membrany. Obiekt nie jest duży, jego powierzchnia użytkowa wynosi nieco ponad 180 m2 (piwnica 55 m2; parter 83 m2; poddasze 46,5 m2), lecz przestrzeni i funkcjonalności dodają mu tarasy i parkowe otoczenie. Prace projektowe i budowlane były wykonywane przez firmę EL-BUD pod nadzorem inspektora z firmy Wektor i pracowników Referatu Inwestycji Urzędu Miasta i Gminy Radzymin.

W 2017 r. gmina Radzymin pozyskała rekordowe dofinansowanie unijne w wysokości blisko 14 mln zł na przebudowę parków na terenie gminy w konkursie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach działań „Poprawa jakości środowiska miejskiego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 / Rozwój zieleni w miastach i ich obszarach funkcjonalnych”. Dofinansowanie przyznano m.in. na podstawie szczegółowej koncepcji rewitalizacji Parku Czartoryskiej, którą gmina opracowała w 2016 r. Oprócz Parku Czartoryskiej tereny zielone objęte dofinansowaniem to parki w centrum Radzymina na pl. T. Kościuszki i pl. Wolności oraz Park Pamięci przy ul. Polnej (dawny cmentarz ewangelicki).