Szanowny Panie Burmistrzu,
jestem szczególnie poruszony oraz zainspirowany Pańską pracą, a także pracą Pana pracowników i wszystkich dobrych mieszkańców Gorlic. Pracą i działaniami na rzecz zachowania gorlickiego cmentarza żydowskie oraz stworzenia jednego z najbardziej unikalnych i znaczących pomników w Polsce i Europie, pomnika upamiętniającego gorlickich żydów.
Przyznana nagroda jest głęboko zasłużona. Bardzo żałuję, że nie byłem w stanie uczestniczyć w tej pięknej uroczystości. Pańska praca jest przykładem tego, iż niemożliwe staje się możliwe, kiedy współpracujemy ze sobą.
Jako, że mamy początek żydowskiego Nowego Roku 5782, proszę przyjąć moje błogosławieństwo na ten Nowy Rok pełen zdrowia, spokoju i szczęścia.
Z poważaniem,
Michael Schudrich
Naczelny Rabin Polski
Latarnia Nieobecnych – Sidur Przechodniów w Gorlicach Finalista 25. edycji Konkursu
Gorlice to malownicza miejscowość założona około 1355 r. przez Dersława Karwacjana, położona u bram Beskidu Niskiego. Niezadeptany zakątek, gdzie do lokalnych atrakcji nie ustawiają się długie kolejki turystów. Nie brak tu jednak przyrodniczych perełek, cudów architektury, czy pamiątek po wydarzeniach, które na trwałe zapisały się na kartach historii. Miasto, jako niepisana stolica Beskidu Niskiego od wieków jest miejscem spotkań religii oraz kultur – polskiej, łemkowskiej, żydowskiej – czyli katolików, grekokatolików, prawosławnych i wyznawców judaizmu. Krajobraz kulturowy od zawsze malowany był różnorodnością, która wpłynęła na społeczność, ale także na układ urbanistyczny i architekturę miasta. Przed II wojną światową w Gorlicach kwitło życie kulturalne i religijne gorlickich Żydów. Stanowili oni około 50% społeczności miasta i podobnie jak pozostali mieszkańcy dążyli do odbudowy zrujnowanego I wojną światową i Bitwą pod Gorlicami regionu i jego gospodarki. Podkreślano wręcz wyjątkowo dobre stosunki polsko-żydowskie panujące w mieście.
Inspiracją i motywacją do stworzenia pomnika – prostego w swojej formie, jednoznacznie kojarzącego się z judaizmem obiektu – stały się macewy wydobyte w 2011 roku z nieistniejącej już synagogi przy ul. Strażackiej. Zostały one znalezione pod posadzką i przeniesione na teren gorlickiego cmentarza żydowskiego. Niestety od tego czasu złożone za jego bramą niszczały – zarastały trawą i narażone były na działanie czynników atmosferycznych. Szansą na ich ocalenie, stała się ich renowacja oraz budowa pomnika, który zlokalizowany został w bezpośrednim sąsiedztwie gorlickiego kirkutu przy ul. Stróżowskiej. Teraz macewy znalazły godne miejsce, a Gorlice zyskały wyjątkowy punkt pamięci o naszych sąsiadach, znajomych, przyjaciołach, ludziach którzy bezpowrotnie zniknęli z naszego miasta.
„Sidur” to w religii judaistycznej książka zawierająca modlitwy odmawiane w dni powszednie i w zwykłe soboty, zarówno w domu jak i w synagodze. Gorlicki Sidur - Latarnia Nieobecnych posiada ściany w rzucie odzwierciedlającym kształt „Gwiazdy Dawida” – wieńczą je belki tworzące dwa przenikające się trójkąty równoboczne, z czterema otwartymi wejściami. Pomnik wykonany jest w elewacji z surowego betonu. Na ścianach zewnętrznych, na kotwach zawieszone zostały tablice nagrobne, pod nimi zawisły tabliczki ze szkła przeziernego z wygrawerowanymi tłumaczeniami tekstów z macew. Wnętrze pomnika zdobi świecznik stalowy, ocynkowany, obsadzony w betonowym fundamencie, przeznaczony do palenia świec podczas modlitw i uroczystości. Całość uzupełnia punktowe oświetlenie zlokalizowane w spodniej części gzymsu. Pomnik został wybudowany przed bramą cmentarza żydowskiego, a nie w jego obrębie, co wynika z prawa religijnego judaizmu. Tuż obok obiektu zlokalizowane zostały miejsca parkingowe, powstał też wygodny dojazd, co ułatwi odwiedziny tego miejsca gorliczanom, turystom i pielgrzymom.
Na realizację zadania Miasto Gorlice pozyskało dofinansowanie ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach programu „Dyplomacja Publiczna 2020 – nowy wymiar”. Budowa „Siduru Przechodniów” była najważniejszym, największym i najbardziej kosztownym elementem realizowanego projektu pn. „Gorlice. Przeszłość/Przyszłość – żydowska historia ocalona”, który skupiał się na pielęgnowaniu historii oraz upamiętaniu gorlickich Żydów.
