Dom Mikołaja Kopernika w Toruniu

Dom Mikołaja Kopernika to zespół dwóch późnośredniowiecznych kamienic usytuowanych przy ul. Kopernika 15 i 17, dawnej ulicy św. Anny. Muzeum poświęcone postaci astronoma funkcjonuje w tym miejscu od 1963 roku. Właściwe udostępnienie oddziału Muzeum Okręgowego w Toruniu nastąpiło w 1973 roku. w związku z 500. rocznicą urodzin Mikołaja Kopernika. Kamienica pod nr 15 w przeszłości należała do krakowskiego kupca Mikołaja Kopernika.
Dom rodziny Koperników to charakterystyczny dla miast hanzeatyckich tzw. dom-skład. Przetrwał od czasów średniowiecza do dnia dzisiejszego w niewiele zmienionym stanie. Jego mury, układ i zdobienia odzwierciedlają historię miasta i jego mieszkańców, kontakty handlowe i artystyczne Torunia oraz przemiany zachodzące w mentalności, gustach i sposobie życia torunian. Ponadto oryginalne wnętrza i wyposażenie pozwalają przenieść się w epokę Kopernika i poznać życie codzienne bogatej mieszczańskiej rodziny.
Rewitalizacja Domu Mikołaja Kopernika odbywała się od września 2017 do czerwca 2018 roku. Środki na ten cel w wysokości około 14 mln zł pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, projekt: „Toruńska Starówka – ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego UNESCO – etap II”. W roku 2016 Dom Mikołaja Kopernika odwiedziło 102 925 osób. Szacuje się, że po rewitalizacji liczba ta zwiększy się do prawie 150 tys. odwiedzających rocznie.
Modernizacja objęła dwie kamienice przy ul. Kopernika, znajdujące się pod numerami 15 i 17. Zaadaptowano niedostępne do tej pory dla zwiedzających poddasze i odsłonięto więźbę dachową. W tej części kamienicy, pod ścisłym nadzorem służb konserwatorskich, została przeprowadzona niezwykle delikatna operacja budowlana. Polegała ona na wbudowaniu szklanej klatki w szkielet średniowiecznej więźby, umożliwiając w ten sposób zwiedzającym podziwianie XV-wiecznej konstrukcji dachowej. Dodatkowo na ścianach klatki rozgrywa się multimedialny pokaz rozgwieżdżonego nieba, przypominający, że to właśnie tutaj, po raz pierwszy, młody Mikołaj Kopernik skierował swe oczy ku gwiazdom. Te przestrzenie Domu Kopernika były do czasów modernizacji niedostępne dla turystów.
Obecne Muzeum łączy w sobie najnowsze technologie multimedialne towarzyszące nowej wystawie stałej z historyczną tkanką zabytkowego domu średniowiecznego. Stanowiska multimedialne obejmują m.in.: rozszerzoną rzeczywistość, pokazy holograficzne, filmy w technologii 4D, tradycyjne tablety dotykowe z infografikami i wiedzą dodatkową czy w końcu dostępne dla zwiedzającego repliki nowożytnych przyrządów naukowych oraz filmy pokazujące jak ich niegdyś używano.
Goście Domu Mikołaja Kopernika mogą oczekiwać wiedzy i wrażeń ogniskujących się wokół trzech wiodących tematów: życie i dzieło Mikołaja Kopernika, życie codzienne rodziny mieszczańskiej w późnogotyckim hanzeatyckim domostwie oraz szeroko rozumiana nauka dawna i współczesna.
Po rewitalizacji i otwarciu nowej wystawy stałej w czerwcu 2018 roku Dom Mikołaja Kopernika łączy w sobie nowoczesność tam, gdzie to możliwe i tradycję tam, gdzie to konieczne. Jego wnętrza pozwalają nam przenieść się w czasy dzieciństwa młodego Mikołaja wychowującego się w zamożnej mieszczańskiej rodzinie, w czasy późnego średniowiecza. W wyniku przebudowy Muzeum utworzono odmienioną, przejrzystą ścieżkę zwiedzania. W nowej odsłonie wystawa prezentuje dwa nowe dodatkowe tematy dopełniające przesłanie ekspozycji, tj. problematykę domu hanzeatyckiego i szeroko rozumianej nauki. W na nowo zaplanowanej ścieżce zwiedzania udało się nie tylko przekazać niezbędną wiedzę dotyczącą zaplanowanych zagadnień, ale również ukazać w nowej perspektywie wnętrza późnogotyckiego hanzeatyckiego domu. Oddają one atmosferę czasów młodości głównego bohatera wystawy. Do dnia dzisiejszego nie zachowało się zbyt wiele artefaktów bezpośrednio związanych z Mikołajem Kopernikiem. W tym kontekście dom należący do rodziny Koperników jest takim artefaktem sam w sobie. Jego wnętrza pozwalają nam wyobrazić sobie dzieciństwo chłopca wychowującego się w zamożnej, mieszczańskiej, toruńskiej rodzinie. Przestrzenie tylnego traktu kamienicy, nadwieszonej izdebki ukazującej zaplecze kuchni, spiżarnię domu, pokoiki na piętrze czy magazyn hanzeatyckiego domu-składu stanowią udaną próbę odtworzenia dawnych wnętrz. Oddają klimat i atmosferę czasów, w których późnośredniowieczni mieszczanie wiedli kupieckie życie i jednocześnie pozwalają zwiedzającemu na „emocjonalną podróż” do drugiej połowy XV wieku.
W wyniku modernizacji pojawiły się także liczne udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, jak zamontowana od strony podwórza winda, czy specjalnie przystosowana toaleta. Usprawnieniem dla gości jest audioprzewodnik w trzech wersjach językowych (pol., ang., niem.) oraz z audiodeskrypcją dla niedowidzących. Wielką dogodnością jest również aplikacja na smartfony, dzięki której zwiedzający ma możliwość jeszcze bardziej pogłębić swoją wiedzę na temat zagadnień obecnych na wystawie oraz przemieszczać się pomiędzy poszczególnymi salami wystawy z natywnym przewodnikiem w postaci czytelnych infografik.